De Nederlandse staat heeft juridische stappen ondernomen tegen 3M, met betrekking tot schade aan het milieu en de volksgezondheid in de regio Westerschelde. Ook heeft een gezin uit het Vlaamse Zwijndrecht een rechtszaak tegen 3M voor een schadevergoeding gewonnen.
3M heeft gedurende vele jaren de schadelijke stof PFAS geloosd in de rivier de Schelde. Deze lozing heeft geleid tot financiële verliezen voor vissers in de provincie Zeeland en heeft schadelijke gevolgen gehad voor het ecosysteem.
De Nederlandse landsadvocaat, heeft dinsdag 23 mei een brief gestuurd naar 3M om hen op de hoogte te stellen van hun aansprakelijkheid. Het gebruik van PFAS door chemische bedrijven is gericht op het water- en vuilafstotend maken van producten zoals pannen en cosmetica. Echter, tijdens dit proces lozen de bedrijven deze giftige stoffen in het milieu, wat uiteindelijk resulteert in aanwezigheid van deze zogenaamde ‘forever chemicals’ in voedsel, drinkwater en zelfs in het menselijk lichaam. Langdurige blootstelling aan PFAS kan de immuniteit verzwakken, de vruchtbaarheid verminderen en nier- en teelbalkanker veroorzaken.
Mark Harbers, de Nederlandse minister van Infrastructuur en Waterstaat, reageerde op de situatie door te verklaren dat er te veel PFAS aanwezig is in de Westerschelde. Hij uitte zijn zorgen over de impact hiervan op de bewoners en de financiële verliezen die vissers en Rijkswaterstaat hebben geleden. Volgens de minister moeten de vervuilers de kosten dragen, niet de gebruikers en beheerders. Het indienen van een aansprakelijkheidsclaim tegen 3M is in lijn met dit standpunt. Een woordvoerder van de minister beweert dat 3M ook PFAS heeft geloosd zonder de vereiste melding of vergunning, wat als onwettig wordt beschouwd.
PFAS waarden in het bloed van omwonenden
De concentratie PFOS, een van de vele chemische stoffen die behoren tot de PFAS-familie, in de grond en het grondwater rondom de 3M-fabriek in Vlaanderen is ongeëvenaard in de wereld. Bloedonderzoek onder bewoners in de omgeving toonde aan dat slechts één op de tien inwoners van Zwijndrecht een PFOS-waarde had waarbij geen gezondheidseffecten worden verwacht.
Een gezin, dat vlak bij de fabriek in het Belgische Zwijndrecht woont, eiste een schadevergoeding voor ‘overmatige burenhinder’. In het bloed van de ouders en hun twee kinderen zijn abnormaal hoge hoeveelheden PFAS aangetroffen. 3M verzette zich hiertegen omdat de gezondheidsschade volgens het bedrijf ‘louter hypothetisch’ is: nog niemand in het gezin is er ziek door geworden. Maar daar ging de rechtbank niet in mee en oordeelde dat door het bedrijf aan alle voorwaarden voor burenhinder wordt voldaan. 3M moet daarom een schadevergoeding betalen.
PFAS problematiek in Nederland
Naast de problemen met PFAS in de Westerschelde, kent ook Nederland zorgwekkende PFAS kwesties. Het RIVM waarschuwde in september dat mensen die binnen 1 kilometer van het chemiebedrijf Chemours in Dordrecht wonen, beter geen groenten of fruit kunnen eten uit hun eigen moestuinen. Dit komt doordat de kans groot is dat deze gewassen schadelijke stoffen bevatten. Het RIVM gaf destijds aan dat de gezondheidseffecten niet volledig kunnen worden uitgesloten. Chemours is onlangs door omliggende gemeenten aansprakelijk gesteld.
PFAS verbod
Op 13 januari hebben Nederland, Duitsland, Denemarken en Noorwegen gezamenlijk de eerste officiële stap gezet om een Europees verbod op PFAS in te voeren via een restrictievoorstel bij het European Chemicals Agency (ECHA). Het uiteindelijke doel van dit verbod is om de risico’s voor mens en milieu te beperken door het gebruik van deze stoffen te verbieden. Het voorstel heeft betrekking op de brede groep van ongeveer 10.000 per- en polyfluoralkylstoffen (PFAS). Als deze maatregel wordt doorgevoerd, zal het grootste stoffenverbod ooit in Europa zijn. Naar verwachting zal er in 2025 een definitief voorstel op tafel liggen voor een verbod op PFAS vanuit de ECHA.
25-05-2023
